گزارش تازه اوپک نشان می‌دهد که بازار جهانی نفت در اوایل سال ۲۰۲۵ تحت تأثیر عرضه مازاد و کاهش نسبی تقاضا قرار دارد. در نتیجه این شرایط، قیمت نفت برنت در ماه فوریه به ۷۵.۱ دلار در هر بشکه و نفت وست تگزاس اینترمدییت (WTI) به ۷۱.۲ دلار کاهش یافته است. با وجود تلاش‌های اوپک‌پلاس برای تنظیم عرضه، نگرانی‌ها درباره مازاد تولید و رشد اقتصادی کند همچنان به قوت خود باقی است.
تولید جهانی نفت و نقش اوپک
در پایان سال ۲۰۲۴، تولید جهانی نفت به ۱۰۳.۴ میلیون بشکه در روز رسید که بخش عمده‌ای از آن متعلق به کشورهای غیراوپک مانند ایالات متحده، برزیل و کانادا بوده است. در مقابل، کشورهای عضو اوپک با حفظ سیاست‌های سهمیه‌بندی، عرضه خود را کنترل کرده‌اند. این وضعیت منجر به ایجاد تعادل نسبی در بازار شده اما همچنان فشار عرضه مازاد بر قیمت‌ها تأثیرگذار است.
تأثیر رشد اقتصادی بر تقاضای جهانی نفت
بر اساس گزارش اوپک، رشد اقتصادی جهان در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال‌های گذشته کندتر بوده و پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۵ با نرخ محدود ۳.۱ درصد ادامه یابد. این موضوع تأثیر مستقیمی بر میزان تقاضای جهانی نفت خواهد داشت.
- ایالات متحده: باوجود سیاست‌های سختگیرانه فدرال‌رزرو و افزایش نرخ بهره، اقتصاد آمریکا از رکود کامل در امان مانده است. اما مصرف نفت این کشور به سطح اشباع نزدیک شده است.
- چین: به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده نفت، چین با کاهش رشد اقتصادی و افت تقاضای سوخت‌های فسیلی مواجه شده است. افزایش استفاده از خودروهای برقی و گاز طبیعی مایع، وابستگی این کشور به نفت خام را کاهش داده است.
- اتحادیه اروپا: بحران انرژی، تورم بالا و سیاست‌های اقلیمی سختگیرانه باعث کاهش تقاضای نفت در این منطقه شده است.
- هند: برخلاف سایر کشورها، هند همچنان موتور رشد تقاضای جهانی نفت است و انتظار می‌رود مصرف آن در ۲۰۲۵ بیش از ۴ درصد افزایش یابد.
سیاست‌های مالی و اثرگذاری بر قیمت نفت
افزایش نرخ بهره در ایالات متحده و اروپا، کاهش سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی و تقویت ارزش دلار از عواملی هستند که فشار نزولی بر قیمت نفت ایجاد کرده‌اند. با این حال، پیش‌بینی می‌شود در صورت کاهش نرخ بهره در نیمه دوم ۲۰۲۵، تقاضای جهانی نفت مجدداً تقویت شود.
افزایش تولید و صادرات نفت ایران
ایران در سال‌های اخیر تولید و صادرات نفت خود را افزایش داده است. با استفاده از شبکه نفتکش‌های سایه و ارائه تخفیف‌های ویژه، توانسته صادرات خود را عمدتاً به چین و هند هدایت کند. در اوایل ۲۰۲۵، صادرات نفت ایران به حدود ۱.۷۸ میلیون بشکه در روز رسید که بالاترین میزان از زمان اعمال تحریم‌ها محسوب می‌شود.
ایران از سهمیه کاهش تولید اوپک‌پلاس معاف بوده و توانسته تولید خود را به ۳.۳ میلیون بشکه در روز برساند. در صورت لغو تحریم‌ها، ظرفیت تولید نفت ایران می‌تواند به ۳.۸ میلیون بشکه در روز افزایش یابد. اما محدودیت‌های سرمایه‌گذاری و مشکلات زیرساختی ممکن است رشد تولید را کندتر کند.
تأثیر تحریم‌ها بر بازار نفت ایران
تحریم‌های آمریکا همچنان یکی از عوامل تأثیرگذار بر صادرات نفت ایران محسوب می‌شود و موجب شده این کشور با محدودیت‌هایی در بازارهای اروپا و برخی کشورهای آسیایی روبه‌رو شود. با این حال، ایران از طریق ارائه تخفیف‌های جذاب و تغییر مسیر صادرات با واسطه‌ها، توانسته سهم خود را در بازارهای آسیایی حفظ کند.
گزارش اوپک نشان می‌دهد که بازار جهانی نفت در سال ۲۰۲۵ با چالش‌هایی نظیر عرضه مازاد، رشد اقتصادی کند و سیاست‌های پولی سختگیرانه روبه‌رو است. با این حال، تصمیمات اوپک‌پلاس و تحولات ژئوپلیتیکی می‌توانند نقش مهمی در تعیین آینده قیمت نفت ایفا کنند. ایران نیز با افزایش تولید و صادرات خود، همچنان تلاش می‌کند سهم خود را در بازار جهانی نفت حفظ کند.
