اهمیت
دسترسی به بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی: توسعه تجارت با تاجیکستان می‌تواند ایران را به یکی از شرکای اصلی اقتصادی در آسیای مرکزی تبدیل کند. تاجیکستان به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، می‌توان به‌عنوان پلی برای دسترسی ایران به سایر آسیای میانه و بازارهای جدید عمل کند.
تقویت اقتصادی ایران و تاجیکستان: افزایش مبادلات تجاری میان ایران و تاجیکستان به رشد اقتصادی هر دو کشور کمک می‌کند.
نکات تکمیلی
روند تجارت خارجی در میان ایران و تاجیکستان در سالهای اخیر، به ویژه از روی کار آمدن دولت سیزدهم، رشد چشمگیری داشته است. طبق آمار، در سال ۱۳۹۸، تراز تجاری ایران با تاجیکستان منفی ۲ میلیون دلار بود. اما این وضعیت در سال ۱۳۹۹ بهبود یافت و حجم تجارت بین دو کشور به ۹ میلیون دلار رسید. با آغاز به کار دولت سیزدهم، این روند تسریع شد و تا سال ۱۴۰۲، حجم تجارت خارجی ایران با تاجیکستان به ۳۲۳ میلیون دلار رسیده است
عمده فعالیت‌های اقتصادی میان ایران و تاجیکستان بر مبنای تبادل کالاهای غیرنفتی شکل گرفته است. ایران به عنوان یکی از تولیدکنندگان بزرگ در منطقه، کالاهای متنوعی را به تاجیکستان صادر می‌کند. از جمله این کالاها می‌توان به میلگرد و محصولات ساختمانی، مواد غذایی، شوینده‌ها، قیر، تولیدات پتروشیمی، انواع میوه، تجهیزات صنعتی و ماشین آلات کشاورزی از جمله تراکتورها و ادوات اشاره کرد. در عوض، تاجیکستان نیز کالاهایی از جمله پنبه، خشکبار و ماشین‌آلات صنعتی را به ایران وارد می‌کند.
تاجیکستان با وجود وسعت جغرافیایی کم، فرصت‌های مناسبی برای صادرکنندگان ایرانی به شمار می‌آید. نزدیکی جغرافیایی، اشتراکات فرهنگی و زبانی، و کاهش تعرفه‌های گمرکی از جمله عواملی هستند که به بهبود روابط تجاری دو کشور کمک کرده‌اند. این عوامل باعث شده است تا ایران به عنوان یک شریک تجاری مطمئن برای تاجیکستان شناخته شود و حجم مبادلات بین دو کشور افزایش یابد.
برای افزایش حجم مبادلات تجاری و اقتصادی، ایران و تاجیکستان می‌توانند از ظرفیت‌های متعددی بهره‌برداری کنند. ارائه خدمات فنی و مهندسی، احداث شرکت‌های مشترک تولیدی در مناطق آزاد تاجیکستان، و همکاری شرکت‌های دانش بنیان در انتقال فناوری ویژه از جمله این ظرفیت‌ها هستند. همچنین استفاده از ظرفیت‌های ترانزیتی کشور و فروش نفت و فرآورده‌های نفتی به تاجیکستان نیز
می‌تواند به افزایش روابط اقتصادی و تجاری کمک کند.
