گزیده تحلیل| ناترازی بنزین در ایران: چالش‌های اقتصادی و راهکارها

ناترازی بنزین در ایران: چالش‌های اقتصادی و راهکارها

ایران با وجود منابع عظیم نفتی و ظرفیت بالای تولید بنزین، به دلیل افزایش مصرف داخلی و مدیریت ناکارآمد، دچار ناترازی در تأمین بنزین شده و اکنون به واردکننده بنزین تبدیل شده است. این واردات سالانه حدود سه میلیارد دلار هزینه به کشور تحمیل می‌کند. از سوی دیگر، قیمت پایین بنزین در داخل کشور انگیزه‌ای برای قاچاق آن به کشورهای همسایه فراهم کرده است، که این امر علاوه بر تحمیل هزینه‌های سنگین به اقتصاد، به تولید داخلی نیز آسیب می‌زند.حمیدرضا صالحی، دبیرکل فدراسیون صادرات انرژی، معتقد است که تخصیص یارانه بنزین به خودروها، به جای افراد، ناعادلانه است. افرادی که چندین خودرو دارند از یارانه بیشتری بهره‌مند می‌شوند، در حالی که بسیاری از افراد فاقد خودرو از این یارانه محروم می‌مانند. او پیشنهاد می‌دهد که یارانه بنزین به افراد تخصیص یابد تا عدالت بیشتری برقرار شود. این رویکرد می‌تواند به کاهش قاچاق سوخت کمک کند، زیرا افرادی که بنزین نیاز ندارند، می‌توانند سهمیه خود را به صورت رسمی به فروش برسانند.اسماعیل کفایتی نیز بر این باور است که تخصیص بنزین به افراد به جای خودروها، با هدف توزیع عادلانه‌تر یارانه‌ها، می‌تواند راهکار موثری باشد. او پیشنهاد می‌کند که این سهمیه به صورت اعتباری برای افراد در نظر گرفته شود، نه نقدی، تا از سوءاستفاده‌ها و تبعات منفی آن جلوگیری شود. به طور کلی، تخصیص یارانه بنزین به افراد به جای خودروها نه تنها می‌تواند عدالت اجتماعی را بهبود بخشد، بلکه با کاهش قاچاق و حمایت از تولید داخلی، به بهبود وضعیت اقتصادی کشور کمک می‌کند.

اهمیت

واردات بنزین، در شرایطی که ایران یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان منطقه است، هزینه سنگینی به اقتصاد کشور وارد می‌کند. نحوه فعلی تخصیص یارانه بنزین به خودروها منجر به توزیع ناعادلانه منابع شده است. افرادی که فاقد خودرو هستند، از این یارانه بهره‌مند نمی‌شوند، در حالی که صاحبان چندین خودرو از آن بیشترین سود را می‌برند. این نابرابری باعث افزایش نارضایتی‌های اجتماعی می‌شود.