نگاهی به وضعیت فعلی بازار حبوبات
حبوبات یکی از اقلام مصرفی مهم خانوارهاست که اخیراً با افزایش قیمت مواجه شده است. از دلایل اصلی این افزایش، افزایش قیمت جهانی حبوبات در سال گذشته و کاهش واردات به میزان ۹۰ هزار تن نسبت به سال ۱۴۰۱ بوده است. در حال حاضر، ۳۰ درصد از نیاز کشور به حبوبات از طریق واردات به ارزش ۳۵۰ میلیون دلار تأمین می‌شود، عمدتاً از کشورهای کانادا، روسیه، اتیوپی و هند. در سال گذشته، ۱۷۰ هزار تن حبوبات وارد کشور شد که نسبت به سال ۱۴۰۱ کاهش داشت، و در چهار ماه ابتدایی امسال ۵۰ هزار تن وارد شده است. با این حال، حدود ۵ هزار تن حبوبات وارداتی به دلیل نبود نیاز فوری، هنوز در گمرکات کشور باقی مانده است. پیش‌بینی می‌شود که با کاهش قیمت جهانی حبوبات، قیمت‌ها در نیمه دوم سال کاهش یابد. رئیس هیأت مدیره انجمن حبوبات، داوود لپه‌چی، به کاهش سطح زیر کشت و مشکلات تخصیص ارز برای واردات اشاره کرده و تأکید کرده که اگر ارز کافی تخصیص نیابد، تأمین حبوبات برای مصرف‌کنندگان دشوار خواهد شد. همچنین، در سال جاری، پیش‌بینی می‌شود که قیمت عدس سبز در روسیه کاهش یابد و واردات از کانادا نیز به کاهش قیمت جهانی حبوبات کمک کند. در حال حاضر، مصرف حبوبات در کشور حدود یک میلیون تن در سال است که از این مقدار، حدود ۶۵۰ تا ۷۰۰ هزار تن تولید داخلی و مابقی از طریق واردات تأمین می‌شود. عمده واردات حبوبات شامل عدس و نخود سیاه است.
اهمیت
افزایش قیمت حبوبات می‌تواند بر قدرت خرید خانوارها تأثیر بگذارد و به خصوص برای قشرهای کم‌درآمد، دسترسی به مواد غذایی اساسی را دشوار کند. حدود ۳۰ درصد از نیاز کشور به حبوبات از طریق واردات تأمین می‌شود. نوسانات در قیمت‌های جهانی و مشکلات تخصیص ارز برای واردات می‌تواند باعث ناپایداری در تأمین این محصولات و افزایش قیمت‌ها در بازار داخلی شود. تولید حبوبات در ایران در چهار دهه گذشته تقریباً ثابت مانده و به دلیل کمبود ماشین‌آلات برداشت و کاهش سطح زیر کشت، توان تولید داخلی محدود است. کاهش سطح زیر کشت حبوبات به دلیل مشکلات مالی و عدم حمایت‌های کافی، می‌تواند به وابستگی بیشتر کشور به واردات و نوسانات قیمتی منجر شود.
