آمار و گزارشات ارائه شده توسط دولت سیزدهم حاکی از آن است که عملکرد دولت در حوزه کشاورزی مطلوب بوده و توانست دستاوردهای خوبی در کارنامه عملکردی خود در حوزه کشاورزی و شیلات ثبت کند.
رسیدن به مرز خودکفایی تولید گندم
یکی از دستاوردهای دولت در این حوزه را میتوان قرارگرفتن در مرز خودکفایی گندم قلمداد کرد؛ باتوجهبه اینکه گندم در میان دیگر محصولات کشاورزی بهعنوان یک کالای راهبردی در تأمین امنیت غذایی کشور به شمار میرود، دولت سیزدهم برای دستیابی خودکفایی در تولید گندم برنامه مدونی در بخش تولید و خرید تضمینی آن انجام داد. باتوجهبه گزارش وزارت جهاد کشاورزی در سال 1400 میزان تولید گندم در کشور 4.5 میلیون تن بود که برای تامین نیاز کشور 7 میلیون تن دیگر واردات داشتیم؛ این میزان در سال 1401 با تولید 7.5 میلیون تن گندم، 3 میلیون تن واردات بوده است و همچنین در سال 1402 میزان تولید گندم به 10.4 میلیون تن افزایش یافت و 1 میلیون تن دیگر نیز واردات داشتیم که با توجه به آن روندی نزولی واردات گندم و برآورد های به عمل آمده امسال کشور در تامین گندم مورد نیاز خود خودکفا می شود.
در واقع دولت با اعلام بهموقع نرخ خرید تضمینی گندم قبل از فصل کاشت و منطقیکردن قیمت و رشد 129 درصدی در خرید گندم از کیلویی 5 هزار تومان در سال 1400 به 13 هزار تومان در سال 1402 در جهت متضرر نشدن کشاورزان و همچنین ارائه بسته های حمایتی قیمت و غیر قیمتی مانند یارانه کاشت و جایزه تحویل گندم که در مجموع به 15 هزار تومان افزایش داشته موجب شد تا تولید این محصول راهبری و استراتژیک افزایش یابد.
دیپلماسی در رونق کشاورزی
دولت سیزدهم تجربههای موفقی در توسعه دیپلماسی کشاورزی داشته است. سد آبیخاکی قیز قلعه سی بزرگترین و مهمترین پروژه آبی مرز شمال غرب کشور پس از 20 سال توسط دولت سیزدهم به بهرهبرداری رسید که یکی از این تجربههای موفق است که از طریق کانال و شبکه پایاب به دشتهای استانهای شمال غرب و تزریق آب به میزان 2 میلیارد مترمکعب در سال زمینه توسعه بخش کشاورزی و گردشگری را مهیا میسازد.
تقویت دیپلماسی غذایی با روسیه، کشورهای آمریکای لاتین، کشورهای همسایه و همسو در راستای افزایش صادرات از اقدامات و رایزنی دولت سیزدهم با دیپلماسی کشاورزی فعال در قالب تفاهمنامههایی همچون مصرف ایمن و سلامت غذایی و آفتکشها و تبادل دانش فنی گیاهشناسی بوده است. حذف تعرفههای صادراتی محصولات کشاورزی با کشورهای آسیایی و روسیه، ایجاد بازارهای جدید صادراتی از جمله محورهای رایزنی با دیگر کشورها بوده است. بر اساس گزارش وزارت جهاد کشاورزی، صادرات محصولات کشاورزی و غذایی رشد 22 درصدی داشته و از 5 میلیارد و 220 میلیون دلار در سال 1400 به 6 میلیارد و 370 میلیون دلار در انتهای سال 1402 رسید.
رشد 1200 درصدی میزان سرمایه گذاری در بخش شیلات
باتوجهبه گزارشی از سازمان شیلات ایران، در سال 1399 میزان سرمایه گذاری در زیر بخش شیلات و آبزیان نزدیک به 1.5 همت بوده است که حدود 63 درصد آن از طريق تسهيلات بانكي، 20 درصد از سوي بخش خصوصي و 17 درصد آن از طريق اعتبارات دولتي محقق شده است. اما این رقم در سال 1402 با رشد 1200 درصدی به میزان 18.9 همت رسیده است كه 90 درصد آن توسط بخش خصوصي، پنج درصد از اعتبارات بخش دولتي و 5 درصد از تسهيلات بانكي تامين شده است.
تجارت آبزیان و محصولات شیلاتی ایران در دولت سیزدهم بدینگونه بود که در سال 1399 مقدار 139 هزار تن محصولات شیلاتی به ارزش 528 میلیون دلار صادرات داشتیم در حالی که این مقدار در سال 1402 به 210 هزار تن به ارزش 650 میلیون دلار رسید.
توسعه فناوری کشاورزی
یکی دیگر از دستاوردهای دولت سیزدهم در این حوزه، توسعه فناوری کشاورزی و افزایش بهرهوری بخش کشاورزی بود. با حمایت از طرحهای نوین علمی مرتبط با آب و امنیت غذایی، ایجاد واحدهای فناور و دانشبنیان در حوزه کشاورزی در دولت سیزدهم با رشد 308 درصدی همراه بوده که از 152 مورد در سال 1400 به 621 مورد در انتهای سال 1402 افزایش یافت. همچنین در حالی که صدور مجوز های کسب و کار الکترونیکی در بخش کشاورزی در ابتدای دولت صفر بوده، اکنون به 307 هزار مورد در پایان سال 1402 رسیده است.
صدور سند مالکیت و رفع تداخلات اراضی کشاورزی
یکی چالشهای مهم کشاورزان تداخل زمین آنها با اراضی دولتی است. تا پایان شهریور 1400، 1 میلیون و 80 هزار هکتار از اراضی کشور رفع تداخل شده بودند؛ تا اینکه در دولت سیزدهم به 11 میلیون و 37 هزار هکتار رسید به عبارتی دیگر 75 درصد از اراضی کشور رفع تداخل شد.
در طی 1000 روز عملکرد دولت سیزدهم با توجه به اینکه در اوایل دولت تنها 4 درصد زمین ها دارای سند مالکیت بودند، با پیشرفت 383 درصدی صدور سند مالکیت به 8 میلیون و 604 هزار و 908 هکتار رسیده است.
رشد 51 درصدی تولید کودهای فسفاته و پتاسه
نیاز سالانه کشاورزی کشور به کودهای شیمیایی ازته، فسفاته و پتاسه سالیانه حدود 4.5 میلیون تن است. ایران در تولید کودهای ازته که بیشترین سهم را در سبد کودی کشور دارد خودکفاست و با تولید 8 میلیون تن کود اوره یکی از بزرگترین و مهمترین صادرکننده این نهاده استراتژیک کشاورزی در جهان است.
در خصوص کودهای فسفاته و پتاسه که تا چند سال اخیر به کشور وارد میشد با رویکرد خودکفایی کشور در کودهای کشاورزی دولت سیزدهم 30 پروژه احداث کارخانه و بهرهبرداری از معادن داخلی برنامهریزی شد که از این طریق با ظرفیت تولید بیش از 3 میلیون تن انواع کودهای شیمایی و 2 میلیون تن کودهای فسفاته و پتاسه تأمین شود.
از مهمترین این پروژهها میتوان به پتروشیمی ارومیه برای تولید کود سولفات پتاسیم، کارخانه تولید اسید فسفریک و کودهای فسفاته در کارخانه فسفات کارون و تولید کود سوپر فسفات تیرپل توسط کارخانه کیمیاداران کویر یزد و راهاندازی معادن فسفات چرام اشاره کرد.
تولید کودهای فسفات و پتاس از ابتدای دولت تا انتهای سال 1402، رشد 51 درصدی را طی کرده و از 77هزار تن به 116هزار تن رسید و سبب شد تا واردات این محصولات متوقف شود و ارز از کشور خارج نشود.