بررسی وضعیت روابط تجاری ایران با سازمان همکاری اسلامی
سازمان همکاری اسلامی، باشامل بودن 57 کشور درقاره‌های مختلف، فرصت‌های گسترده‌ای را برای توسعه روابط تجاری و اقتصادی فراهم می‌آورد. این سازمان به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین نهادهای بین‌المللی باتمرکز بر همکاری‌های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی میان کشورهای مسلمان، می‌تواند نقش محوری در گسترش و تنوع‌بخشی به تجارت غیرنفتی ایران ایفا کند. این سازمان می‌تواند به ایران کمک کند تا به بازارهای جدید دسترسی پیدا کند و افزایش تعاملات تجاری باکشورهای عضو ضمن بهره‌برداری از ظرفیت‌های بالقوه این کشورها، روابط اقتصادی خود را تقویت کند. این امر به‌ویژه در شرایطی که تحریم‌های بین المللی و نوسانات قیمت نفت فشار زیادی به اقتصاد کشور وارد کرده، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. باتوجه به مزیت‌های اقتصادی متنوع و بازارهای درحال رشد کشورهای اسلامی، ایران می‌تواند باارتقای کیفیت و تنوع محصولات صادراتی، به رشد پایدار و مقاوم‌تر اقتصادی دست یابد. به همین خاطر می‌توان به عنوان یک استراتژی کلیدی در راستای(OIC) افزایش تجارت غیرنفتی ایران باکشورهای سازمان همکاری اسلامی درنظر گرفت. در این راستا، توجه به نیازها و اولویت‌های بازارهای کشورهای عضو تجاری به مظور شناسایی و بهره‌برداری از فرصت‌های موجود، نقش مهمی در موفقیت این استراتژی ایفا خواهد کرد. در این گزارش تلاش بر این تا تجارت غیرنفتی ایران با کشورهای سازمان همکاری اسلامی مورد بررسی قرار گیرد.
تجارت غیرنفتی: سکوی پرتاب و توسعه
تجارت غیرنفتی به عنوان سکوی پرتاب و توسعه، نقش بسزایی در تقویت و توسعه اقتصادی کشورها ایفا می‌کند که بهره برداری از این فرصت‌ها و تقویت تجارت غیرنفتی میان کشورهای اسلامی می‌تواند به عنوان یک سکوی پرتاب برای توسعه پایدار و بهبود سطح رفاه در این کشورها عمل کند. این درحالی است که کشور ایران حدود 50 سال با تحریم روبرو بوده است. به عقیده بسیاری از کارشناسان اقتصادی و مردم، تجارت و افزایش در تجارت در شرایط کنونی بسیار دشوار بوده است. این در شرایطی است که جمهوری اسلامی توانسته است، در همین شرایط نیز افزایش در تجارت غیرنفتی با کشورهای سازمان همکاری اسلامی داشته باشد.
بررسی آمارهای تجارت ایران با کشورهای سازمان همکاری اسلامی
باتوجه به آمار منتشر شده از گمرک، تجارت غیر نفتی ایران با کشورهای سازمان همکاری اسلامی به 26.7 میلیارد دلار و 42.3 میلیون تن در 5 ماهه ابتدایی سال جاری رسیده است. این رقم رشدی 15 درصدی از لحاظ ارزش و رشدی 10 درصدی در تجارت نقطه به نقطه داشته است. کشورهای اسلامی نیز از مهم‌ترین فرصت‌های صادراتی ایران به حساب می‌آیند. زیرا در مصرف کنندگان محصولات حلال و همچنین جمعیتی بالغ بر 2 میلیارد نفر را در کره زمین شامل می‌شوند. کشور ایران با 56 کشور عضو سازمان همکاری اسلامی مبادلات تجاری غیرنفتی داشته است که 33.6 میلیون تن معادل 13.5 میلیارد دلار به بخش صادرات اختصاص داده شده است. این رقم نسبت به سال گذشته از نظر وزنی معادل 8 درصد و از نظر ارزش 16 درصد افزایش یافته است. البته ایران وارداتی نیز داشته است. در این بازه مدت 5 ماهه، 8.7 میلیون تن کالا با ارزش 13.2 میلیارد دلار از کشورهای سازمان همکاری اسلامی داشته است. این رقم در شرایطی رخ داده است که از نظر وزنی 18 درصد و از نظر ارزش 15 درصد رشد داشته است.
اختصاص بیشترین صادرات به 5 کشور
بیشترین مبادلات تجاری ایران با کشورهای سازمان همکاری اسلامی در 5 ماهه نخست سال 1403 با 5 کشور بوده است. این کشورها شامل امارات متحده عربی، ترکیه، عراق، پاکستان و عمان بوده است. این کشورها بیشترین حجم از مبادلات تجاری ایران را به خود اختصاص دادند. از این رو، می‌توان به حجم کل مبادلات 24 میلیارد دلار تجاری غیرنفتی ایران با این 5 کشور که عضو سازمان همکاری اسلامی اند، اشاره داشت. درصورت تمایل به گسترش تجارت با کشورهای سازمان همکاری اسلامی، باید توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل، بنادر و خطوط ارتباطی رخ دهد. این امر، به افزایش سرعت و کارایی در تجارت کمک خواهد کرد. در صورت انعقاد در این قراردادها، تغییراتی رخ خواهد داد. از جمله این تغییرات می‌توان به کاهش در تعرفه اشاره داشت. با توجه به این تحولات، به نظر می‌رسد که افزایش تجارت غیرنفتی ایران با کشورهای سازمان همکاری اسلامی نه تنها به تقویت پایه‌های اقتصادی کشور کمک می‌کند، بلکه به توسعه و تقویت روابط سیاسی و اقتصادی میان ایران و کشورهای عضو نیز منجر خواهد شد. این روند، به عنوان بخشی از استراتژی بلندمدت ایران برای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و افزایش تنوع اقتصادی، به شمار می‌آید و آینده روشنی برای تجارت غیرنفتی کشور به همراه خواهد داشت.
اقلام صادراتی ایران در سازمان همکاری اسلامی چیست؟!
صادرات غیرنفتی ایران به کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی یکی از بخش‌های مهم تجارت خارجی ایران محسوب می‌شود. باتوجه به منابع غنی، ظرفیت‌های تولیدی و توانمندی‌های صنعتی کشور، ایران توانسته است در سال‌های اخیر صادرات غیرنفتی خود را به کشورهای اسلامی توسعه دهد. این صادرات به عنوان ابزاری مهم برای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و تنوع بخشی به اقتصاد کشور عمل می‌کند. ایران به کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی کالاهای متنوعی صادر می‌کند که مهم‌ترین آن‌‌ها شامل محصولات پتروشیمی(پلاستیک و مواد شیمیایی)، محصولات کشاورزی( از جمله پسته، زعفران، میوههای خشک و خرما)، محصولات صنعتی و معدنی( فولاد، سیمان، کاشی و سرامیک)، کالاهای غذایی( از جمله مواد غذایی فرآوری شده مانند شیرینی‌جات، نوشیدنی‌ها و محصولات لبنی) و محصولات نساجی و پوشاک(شامل فرش‌های دستبافت و ماشینی و همچنین پارچه) است.
یکی از مواردی که در متن فوق به آن اشاره شده است، استراتژی تنوع سازی اقتصادی و کاهش وابستگی به نفت است. از این رو، می‌توان به فرصت‌های گسترده در سازمان همکاری اسلامی دست یافت. رشد قابل توجه تجارت غیرنفتی با 5 کشور، امنیت صادرات را برای کشور ایران بالا برده است. افزایش تجارت غیرنفتی ایران با کشورهای سازمان همکاری اسلامی نشاندهنده تلاش موفق کشور در راستای تنوع بخشی به اقتصاد و کاهش وابستگی به درامدهای نفتی است. باتوجه به فرصت‌های موجود در بازارهای کشورهای سازمان همکاری اسلامی(OIC) و اهمیت استراتژیک این روابط تجاری، کشور ایران می‌تواند با بهره‌برداری از ظرفیت‌های بالقوه این کشورها، به رشد پایدار اقتصادی دست یابد. در عین حال، با توجه به چالش‌های موجود و توسعه زیرساخت‌های لازم می‌تواند به تقویت و گسترش این روابط تجاری کمک کند. همه این عوامل در کناربکدیگر، می‌تواند به تحقق اهداف اقتصادی کشور نزدیک‌تر نماید. امید آن است دولت چهاردهم دکتر پزشکیان در راستای موفقیت‌های صورت گرفته، بتواند سیر صعودی در تجارت با کشورهای سازمان همکاری اسلامی را ادامه دهد
