گزیده تحلیل| چالش ترانزیت ۲۰ میلیون تنی با لغو معافیت سوخت کامیون‌های ایرانی در مرز ترکیه

لغو معافیت مالیاتی سوخت کامیون‌های ایرانی از سوی ترکیه موجب توقف بیش از ۱۰۰۰ کامیون در مرز بازرگان و تهدید هدف‌گذاری ترانزیت ۲۰ میلیون تنی شده است. ترکیه از کامیون‌های ایرانی به ازای هر لیتر سوخت باک، ۲۷ لیر مالیات دریافت می‌کند که برای هر کامیون حدود ۶۰ میلیون تومان هزینه دارد. این اقدام به‌عنوان مقابله متقابل با طرح «باک پر» ایران صورت گرفته است. با توجه به این مشکلات و وابستگی ۹۰ درصدی ترانزیت به حمل‌ونقل جاده‌ای، تحقق هدف ترانزیت ممکن است با چالش مواجه شود. وزیر راه و شهرسازی بر ضرورت فعال‌سازی ظرفیت کریدور شمال-جنوب برای دستیابی به ترانزیت ۱۰ میلیون تنی تأکید کرد.

اهمیت

لغو معافیت مالیاتی سوخت و محدودیت تردد کامیون‌های ایرانی می‌تواند هزینه‌های حمل‌ونقل بین‌المللی را افزایش دهد. این تغییرات احتمالاً بر تجارت ترانزیتی ایران که نقشی حیاتی در تأمین ارز و گسترش روابط تجاری دارد، اثر منفی خواهد گذاشت. ترانزیت یکی از برجسته‌ترین مزیت‌های جغرافیایی ایران است که چنین محدودیت‌هایی ممکن است تهدیدی برای آن به شمار آید. تصمیم ترکیه، به ویژه با توجه به هدف‌گذاری تجارت دوجانبه 30 میلیارد دلاری، نشان‌دهنده کاهش تعهد این کشور به توافقات مشترک است و همچنین رقابت منطقه‌ای میان ترکیه و آذربایجان را در راستای محدود کردن نقش ترانزیتی ایران نمایان می‌سازد.