توسعه متوازن صنعت هوایی ایران: راهبردها، چالش‌ها
با توجه به تحریم‌های موجود، کشور به ۵۰۰ فروند هواپیما نیاز دارد تا تعادل میان عرضه و تقاضا در صنعت هوایی برقرار شود. این نیاز به‌طور علمی و تحقیقاتی تعیین شده است و تنها نظر سازمان هواپیمایی کشوری نیست. در حال حاضر، صنعت هوایی با عدم توازن مواجه است، به‌طوری‌که با وجود ۹۰ فرودگاه در کشور، تنها ۱۰۰ هواپیما فعال داریم. این وضعیت نشان‌دهنده عدم توسعه متوازن در صنعت هوایی است و لازم است که به‌طور همزمان در تمام بخش‌ها توسعه صورت گیرد. برای رسیدن به توسعه متوازن صنعت هوایی، چهار راهبرد اصلی پیشنهاد شده است. اولین راهبرد، نهضت تعمیر و بومی‌سازی قطعات است. این به معنای تعمیر قطعات و موتورهای هواپیما در داخل کشور و جلوگیری از زمین‌گیری هواپیماها به دلیل کمبود قطعات است. دومین راهبرد، خرید هواپیمای دست دوم است که با توجه به شرایط اقتصادی و قیمت‌ها می‌تواند مفید باشد. سومین راهبرد، خرید هواپیمای نو پس از رفع تحریم‌ها است. این برنامه شامل تهاتر نفت برای خرید هواپیماهای نو است و به محض فراهم شدن شرایط، اجرایی خواهد شد. چهارمین راهبرد، ساخت هواپیما است که بر اساس دستور مقام معظم رهبری برای خودکفایی صنعت هوایی در نظر گرفته شده است. در برنامه هفتم توسعه، توسعه ناوگان هوایی، توسعه فرودگاه امام خمینی(ره)، و توسعه شبکه هوایی عمومی در کشور مطرح شده است. همچنین، واگذاری فرودگاه‌ها به بخش خصوصی تحت نظارت دولت نیز در این برنامه گنجانده شده است. یک موضوع مهم دیگر در صنعت هوایی، تعیین قیمت بلیت هواپیما است. باید قیمت بلیت بر اساس شرایط واقعی عرضه و تقاضا تعیین شود. دیوان عدالت اداری به این موضوع ورود کرده و وزارت هواپیمایی نیز تابع قوانین مربوطه است.
اهمیت
صنعت هوایی به‌عنوان یک پیشران اصلی برای رشد و توسعه اقتصادی شناخته می‌شود. حمل‌ونقل هوایی بخش مهمی از لجستیک و زنجیره تأمین جهانی است. توسعه ناوگان هوایی و بهبود زیرساخت‌های مربوط به آن می‌تواند به کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل، افزایش کارایی و بهبود رقابت‌پذیری محصولات ایرانی در بازارهای جهانی کمک کند. همچنین صنعت هوایی تأثیرات قابل توجهی بر صنایع دیگر نیز دارد. به‌عنوان مثال، افزایش تعداد پروازها می‌تواند بر صنایع گردشگری، هتلداری و خدمات مرتبط تأثیر بگذارد . درنهایت با توجه به تحریم‌ها و چالش‌های بین‌المللی، توسعه متوازن صنعت هوایی می‌تواند به کاهش وابستگی به منابع خارجی و بهبود استقلال اقتصادی کشور کمک کند.
