شاخص تولید کننده بخش صنعت (ppi)، در بخش صنعت یکی از مهمترین شاخص‌های اقتصادی در هر کشوری به شمار می‌رود که ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. این شاخص تغییرات سطح قیمت کالاهای تولید شده توسط صنایع مختلف را در سطح تولیدکننده اندازه‌گیری می‌کند. این شاخص، نقش کلیدی و مهمی در ارزیابی روندهای تورمی، تصیم گیری‌های اقتصادی و سیاست‌گذاری‌های کلان دارد. این اتفاق در بخش صنعت نیز بسیار حیاتی است و نوسانات شاخص تولیدکننده می‌تواند بازتابی از تغییرات هزینه‌های تولید، تقاضای بازار و همچنین سطح رقابت باشد. براساس داده‌های منتشر شده توسط مرکز آمار ایران و بانک مرکزی، نوسانات قابل توجهی در شاخص قیمت تولید کننده در بخش صنعت در کشور رخ داده است. به عنوان مثال طبق گزارشی که در متن گزارش آورده شده است، در سال 1403 نسبت به سال 1404، نوسانات زیادی داشته است. البته در جاهایی نیز افزایش دیده شده است. این افزایش، نه تنها برقیمت نهایی کالاها تاثیرگذاشته است، بلکه توان رقابتی صنایع داخلی در بازارهای بین المللی را نیز تحت الشعاع قرار داده است. تحلیل روندهای آماری این شاخص، امکان شناسایی چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی بخش صنعت را فراهم می‌سازد و می‌تواند ابزاری موثر برای برنامه ریزی های اقتصادی در سطح بنگاه و دولت باشد. در این پژوهش، بااتکا به داده‌های آماری و تحلیل‌های آماری و تحلیل های مقایسه ای، سعی شده است تا تصویری روشن از وضعیت فعلی شاخص تولیدکننده صنعتی و روندهای آینده آن ارائه دهد.
شاخص قیمت کل بخش صنعت
در فروردین ماه 1404، شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت 1684.7 بوده است که نسبت به ماه قبل آن(تورم ماهانه) 3.3 درصد افزایش و نسبت به ماه مشابه سال قبل(تورم نقطه به نقطه) 46.7 درصد افزایش داشته است. البته در دوازده ماه منتهی به دوره مشابه سال قبل(تورم سالانه) 31 درصد رشد داشته است.
افزایش تورم ماهانه در فروردین 1404
در فروردین ماه 1404، درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت نسبت به ماه قبل(تورم ماهانه) 3.3 درصد بوده است . این در حالی است که برای ماه قبل، 0.5 درصد افزایش به ثبت رسیده است. به عبارت دیگر، میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان محصولات صنعتی به ازای تولید کالاهای خود در داخل کشور، در فروردین ماه 1404 نسبت به ماه قبل 3.3 درصد افزایش دارد. در این ماه بیشترین تورم ماهانه با 10.1 درصد مربوط به گروه ساخت کاغذ و محصولات کاغذی و کمترین تورم ماهانه با 0.9 درصد افزایش مربوط به گروه ساخت وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم تریلر است. و گروه ساخت فراورده‌های توتون و تنباکو در این ماه بدون تغییر بوده است.
کاهش تورم نقطه به نقطه در بخش صنعت
در فروردین ماه 1404، درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت نسبت به ماه مشابه سال قبل(تورم نقطه به نقطه) 46.7 درصد است. به عبارت دیگر میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان محصولات صنعتی به ازای تولید کالاهای خود در داخل کشور، در فروردین ماه 1404 نسبت به ماه مشابه سال قبل، 46.7 درصد افزایش دارد. در این ماه بیشترین تورم نقطه به نقطهبا 74.1 درصد مربوط به گروه ساخت انواع آشامیدنی ها و کمترین تورم نقطه به نقطه با 19.4 درصد مربوط به گروه ساخت سایر مصنوعات است.
افزایش تورم سالانه بخش صنعت
در فروردین ماه 1404، درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت در دوازده ماهه منتهی به این ماه نسبت به دوره مشابه در سال قبل، 31 درصد است که در مقایسه با همین اطلاع در ماه قبل(28.6 درصد)، 2.4 واحد درصد افزایش داشته است. به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان محصولات صنعتی به ازای تولید کالاهای خود در داخل کشور ایران، در دوازده ماهه منتهی به فروردین سال 1404 نسبت به دوره مشابه سال قبل، 31 درصد افزایش دارد. در این ماه بیشترین تورم سالانه با 44.3 درصد مربوط به گروه ساخت انواع آشامیدنی‌ها و کمترین تورم سالانه با 18.6 درصد مربوط به گروه ساخت منسوجات است. در جدول ذیل، شاخص قیمت تولیدکننده کل بخش صنعت و زیربخش های اصلی و درصد تغییرات آن‌ها برای کل کشور آورده شده است که مرکز آمار ایران استخراج شده است.
در جدول بالا به سال پایه 1395 داده‌ها به ثبت رسیده است. نکته ای که بسیار قابل اهمیت است، ضریب اهمیت هر کدام از آن‌ها است که شاخصی بسیار مهم است. به عبارتی بااستفاده از این شاخص، اهمیت هر یک از صنایع را در بخش صنعت رتبه بندی می‌کنیم. طبق این ضریب، ساخت کک و فراورده‌های حاصل از پالایش نفت، بیشترین مقدار را با 23.92 داشته است و کمترین آن نیز برای چاپ و تکثیر رسانه‌های ضبط شده با ضریبی حدود 0.13 بوده است. البته در جدول بالا تفاوت‌های دیگری نیز قابل مشاهده است. این قیاس در حوزه‌های مختلفی از جمله تورم ماهانه، تورم نقطه به نقطه و تورم سالانه آورده شده است. گزارش‌های مرکز آمار ایران به طور کامل در جدول بالا به این تفاوت ها در تورم صنایع اشاره داشته است. با تحلیل بهتر و اقتصادی در این بخش می‌توان به اطلاعات بیشتری دست یافت.
در جدول ذیل، تورم نقطه به نقطه بخش صنعت آورده شده است که بصورت کامل صنایع زیر بخش آن و اعداد و اراقام آن آورده شده است. در جدول ذیل می‌توان به صورت کامل تورم صنایع را از اسفندماه 1403 تا فروردین ماه 1404 مشاهده نمود.
طبق جدول بالا، تورم کشور شامل صنایع مختلفی شده است. این در حالی است که ساخت انواع آشامیدنی‌ها بیشترین تورم را داشته است. به طوری که تورم فروردین ماه برای این صنعت، 74.1 بوده است. در شرایطی که تورم برای اسفند ماه 1403 67.4 بوده است. این صنعت تورم بالایی را در بین سایر صنایع طبق جدول بالا که از مرکز آمار منتشر شده است، متحمل شده است.
شاخص قیمت تولید کننده بخش صنعت در فروردین 1404 افزایش قابل توجهی داشته است. از این رو طبق گزارش مرکز آمار نمایانگر روند صعودی در تورم نقطه به نقطه را برای بخش صنعت نشان می‌دهد. این افزایش رخداده ناشی از رشد قیمت حاصل از تورم در برخی از گروه‌های صنعتی، به ویژه برای صنعت انواع آشامیدنی‌ها و کاغذ بوده است. این نوسانات تولید ایجاد شده بیانگر هزینه‌های تولید و اثرگذاری مستقیم آن بر رقابت پذیری صنایع داخلی است. تحلیل و روند این شاخص برای سیاست‌گذاران، تحلیلگران و فعالان اقتصادی بسیار اهمیت دارد. آن‌ها بیشتر این کار را با هدف شناسایی چالش‌ها و تصمیمات مناسب کمک کند. البته شاخص‌هایی نیز در این بخش از اهمیت بالایی برخوردارند که می‌توان به ضریب اهمیت اشاره نمود. این شاخص نقش مهمی در اولویت بندی صنایع برای برنامه ریزی اقتصادی دارد. امید آن است دولت چهاردهم با تدابیر خود بتواند گام بلندی در راستای تحولات در شاخص تولید کننده در صنایع داشته باشد. از این رو، می‌توان تورم ناشی از آن را نیز تاحدود زیادی کنترل نمود.
