گزارش بانک جهانی از سال 2024 نشان می‌دهد که میزان هدررفت گاز طبیعی به ۱۵۱ میلیارد مترمکعب رسیده است. این رقم نه تنها افزایش قابل توجهی نسبت به سال‌های قبل به شمار می‌رود، بلکه بالاترین میزان سالانه هدررفت گاز از سال ۲۰۰۷ تاکنون محسوب می‌شود. چنین آماری نگرانی‌های زیادی را در حوزه محیط زیست، اقتصاد انرژی و سیاست‌های جهانی انرژی به همراه دارد.
هدررفت گاز طبیعی که معمولاً ناشی از نشت‌ها، نقص فنی، یا سوزاندن گازهای همراه نفت (فلرینگ) است، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات زیست‌محیطی و اقتصادی در صنایع نفت و گاز به شمار می‌رود. این هدررفت نه تنها به معنای از دست رفتن منابع انرژی باارزش است، بلکه انتشار گازهای گلخانه‌ای نظیر متان را افزایش می‌دهد که تأثیر مستقیمی بر تغییرات اقلیمی دارد. متان، به‌عنوان یک گاز گلخانه‌ای قوی، نسبت به دی‌اکسید کربن در کوتاه‌مدت چندین برابر اثر گلخانه‌ای بیشتری دارد، بنابراین کاهش هدررفت آن نقش مهمی در مقابله با گرمایش جهانی ایفا می‌کند.
یکی از نکات قابل توجه این گزارش، افزایش ۱۲ درصدی میزان هدررفت گاز در ایران طی سال ۲۰۲۴ است. ایران با دارا بودن یکی از بزرگ‌ترین ذخایر گاز طبیعی جهان، نقشی کلیدی در بازار جهانی انرژی ایفا می‌کند، اما افزایش هدررفت در این کشور می‌تواند نشانه‌ای از چالش‌های زیرساختی و مدیریتی باشد. این موضوع ضرورت به‌کارگیری فناوری‌های نوین برای شناسایی و کاهش نشت‌ها، اصلاح فرآیندهای استخراج و بهره‌برداری، و بهبود نظارت و مدیریت منابع را بیش از پیش آشکار می‌سازد. اقدامات بین‌المللی متعددی برای کاهش هدررفت گاز و بهبود بهره‌وری انرژی در حال پیگیری است، اما موفقیت در این زمینه نیازمند همکاری گسترده بین دولت‌ها، شرکت‌های نفت و گاز و سازمان‌های محیط زیستی است. سرمایه‌گذاری در فناوری‌های پایش هوشمند، توسعه زیرساخت‌های انتقال و ذخیره‌سازی و تشویق به استفاده بهینه از منابع، از جمله راهکارهای کلیدی به شمار می‌روند.
در مجموع، افزایش هدررفت گاز طبیعی که بانک جهانی به آن اشاره کرده، زنگ خطری برای جامعه جهانی است. کاهش این هدررفت نه تنها به حفظ منابع ارزشمند انرژی کمک می‌کند، بلکه گامی مهم در جهت کاهش آلودگی‌های محیط زیستی و مقابله با تغییرات اقلیمی محسوب می‌شود. ایران نیز به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی حوزه گاز طبیعی، باید توجه ویژه‌ای به این چالش داشته باشد و با اتخاذ سیاست‌ها و فناوری‌های مناسب، سهم خود را در کاهش هدررفت‌ها افزایش دهد.
