طبق داده های گمرک ایران، صادرات ایران به کشور قطر در سال گذشته 25 درصد رشد را نشان میدهد.
افزایش ۲۵ درصدی صادرات ایران به قطر طی یک سال گذشته، نشانهای مهم از بهبود نسبی در روابط تجاری دوجانبه و بهرهگیری از ظرفیتهای موجود در منطقه است. هرچند سهم ایران از کل صادرات خود به قطر تنها ۲۴/۰ درصد و از واردات کل قطر حدود ۴۱/۰ درصد است، اما همین سهم اندک نیز میتواند آغازگر یک روند باثبات و فزاینده در مناسبات اقتصادی دو کشور باشد، بهویژه اگر با سیاستگذاریهای هوشمندانه و اقدامات اجرایی دقیق همراه شود.
تمرکز صادرات ایران به قطر بر محصولات کشاورزی، دام، طیور و آبزیان، بیانگر مزیت نسبی کشور در این حوزهها و همزمان آسیبپذیری آن است. صادرات کالاهای فاسدشدنی، نیازمند زیرساختهای حملونقل سریع و قابلاتکا، زنجیره تأمین سرد و برنامهریزی دقیق است؛ موضوعی که بار دیگر بر اهمیت ایجاد کریدور حملونقل منظم دریایی میان بنادر ایران و قطر تأکید میکند. توسعه چنین کریدوری نهتنها امنیت غذایی قطر را تقویت میکند بلکه میتواند سهم ایران از بازار وارداتی این کشور را نیز به شکل قابل توجهی افزایش دهد.
هرچند، استفاده از ظرفیت منطقه آزاد الرویس قطر، متنوعسازی سبد صادراتی و بهبود وضعیت حملونقل، میتواند سهم ایران از بازار قطر را ارتقا دهد.
تنوعبخشی به سبد صادراتی ایران، بهویژه با تمرکز بر محصولات دانشبنیان و فناوریمحور، ضرورتی است که در آینده تجارت منطقهای نقش محوری ایفا خواهد کرد. قطر با وجود کوچک بودن بازار، از قدرت خرید بالا و تمرکز جدی بر نوسازی زیرساختهای فناورانه برخوردار است؛ فرصتی که شرکتهای نوآور ایرانی میتوانند با سرمایهگذاری، بازاریابی هدفمند و ایجاد دفاتر تجاری در منطقه آزاد الرویس، آن را به نفع خود مصادره کنند.
نکته قابلتأمل دیگر، اهمیت حضور فعال بازیگران اقتصادی ایرانی در ساختارهای اقتصادی قطر است. افزایش تعاملات میدانی، تشکیل کنسرسیومهای صادراتی، و بهویژه پیوند با بازیگران قطری برای تسهیل ثبت شرکت و جذب سرمایهگذار، گامی مؤثر در تقویت اعتماد متقابل و کاهش موانع غیرفنی تجارت خواهد بود.
در نهایت، آنچه در پس این آمارها نهفته است، اهمیت فهم عمیقتر از مختصات اقتصادی و شناختی بازارهای منطقهای است؛ اینکه فراتر از صادرات صرف، چگونه میتوان سهم ایران را در «نظم اقتصادی منطقهای» تعریف و تثبیت کرد. قطر، دروازهای کوچک اما مهم برای آزمون این رویکرد است.