چارسو اقتصاد به نقل از دنیای اقتصاد؛ محمدهاشم پسران، اقتصاددان برجسته ایرانی و استاد دانشگاه کمبریج، که بارها نامش به‌عنوان نامزد دریافت نوبل اقتصاد مطرح شده، اخیراً در گفت‌وگویی مجازی با موسسه توسعه و تحقیقات اقتصادی دانشگاه تهران، دیدگاه‌های خود را درباره چالش‌های اقتصادی ایران مطرح کرد. او تاکید کرد که اصلاحات اقتصادی کشور نباید به مساله تحریم‌ها گره بخورد و یکی از مهم‌ترین اقدامات در این زمینه، حذف نرخ ارز ترجیحی است.
نرخ ارز؛ یکسان‌سازی یا چندنرخی؟
پسران در این گفت‌وگو تصریح کرد که دولت‌های ایران به‌دلیل نگرانی از افزایش قیمت کالاهای اساسی، نظام چندنرخی ارز را حفظ کرده‌اند. او توضیح داد که این سیاست نه‌تنها کمکی به بهبود شرایط اقتصادی نمی‌کند، بلکه موجب ایجاد قیمت‌های متفاوت در بازار شده و مشکلات بیشتری را برای اقتصاد کشور به همراه دارد. وی تاکید کرد که برای اصلاح ساختار اقتصادی، حرکت به سمت تک‌نرخی شدن ارز امری ضروری است.
او همچنین به این نکته اشاره کرد که در دوره‌های بحران اقتصادی، حرکت از نظام تک‌نرخی به چندنرخی یک اشتباه بزرگ است، چرا که باعث گسترش ناهنجاری‌های اقتصادی می‌شود. وی افزود: «سیاست‌های اصلاحی نیازمند اجماع و صبر هستند. نباید به‌دلیل عدم مشاهده نتایج کوتاه‌مدت، این سیاست‌ها کنار گذاشته شوند. در غیر این صورت، اقتصاد دچار تلاطم شده و تصمیم‌گیری‌ها به تعویق می‌افتد».
تحریم‌ها و تاثیر آن بر ارزش دلار
پسران در ادامه به اثر تحریم‌ها بر اقتصاد جهانی پرداخت و اظهار داشت که این تحریم‌ها می‌توانند در بلندمدت باعث کاهش ارزش دلار شوند، به‌ویژه اگر علیه کشورهایی مانند چین و روسیه نیز اعمال شوند. وی همچنین نقش تحریم‌ها را در تعیین نرخ ارز و ارتباط آن با نوسانات تورم ایران مورد بررسی قرار داد.
او با اشاره به چالش کنترل نقدینگی در اقتصاد ایران توضیح داد: «اگر دولت درآمدهای نفتی خود را افزایش دهد اما نرخ ارز را ثابت نگه دارد، مجبور به تزریق ریال در اقتصاد می‌شود. این مساله در صورت عدم سرمایه‌گذاری صحیح، منجر به افزایش تورم خواهد شد و در نتیجه، کنترل نقدینگی دشوارتر خواهد شد.»
پسران همچنین یکی دیگر از موانع کنترل رشد نقدینگی را کمبود بازارهای مالی عمیق برای تامین مالی کسری بودجه دولت دانست و گفت: «در ایران، به‌دلیل محدودیت‌های بین‌المللی، این بازارها شکل نگرفته‌اند و همین موضوع باعث شده که بانک مرکزی و نظام بانکی به ابزار اصلی تامین مالی دولت تبدیل شوند. این مساله در نهایت رشد نقدینگی را تشدید می‌کند.»
اقتصاد ایران و مسئله تعامل اقتصادی
استاد دانشگاه کمبریج در بخش دیگری از سخنان خود به پیرامون بحث تعامل اقتصادی ایران طی چهار دهه اخیر اشاره کرد و گفت: «در میان کشورهایی با جمعیت مشابه، ایران یکی از معدود کشورهایی است که برای این مدت طولانی در انزوا قرار داشته است. این مساله موجب شده که رشد اقتصادی و تکنولوژیک جهانی بر اقتصاد ایران تاثیر چندانی نگذارد، چرا که در شرایط انزوای اقتصادی، انتقال دانش و فناوری با دشواری انجام می‌شود.»
وی در پایان سخنان خود تاکید کرد که تحریم‌ها تا سال‌ها باقی خواهند ماند و سیاست‌گذاران نباید اصلاحات اقتصادی را به رفع تحریم‌ها مشروط کنند. او با اشاره به تجربه سایر کشورها، از جمله سوریه، توضیح داد که حتی پس از تغییرات سیاسی، تحریم‌ها همچنان ادامه داشته‌اند. بنابراین، اصلاحات اقتصادی باید مستقل از تحریم‌ها و به‌عنوان یک اولویت اساسی دنبال شوند.
