علت اهمیت و بد بودن
موانع برای توسعه کشور: طبقه متوسط میتواند در سالهای آینده تبدیل به یکی از بزرگترین موانع توسعه در کشور شود.
عدم ثبات اقتصادی: وجود آن براي ثبات اقتصادي ضروري است، زيرا يك طبقه متوسط مترقي پايگاه مصرفكننده قابل اتكايي تشكيل داده و نابرابري درآمدي را كاهش ميدهد. در واقع اگر كشوري در فرآيند توسعه موفق باشد، جمعيت فقير و كم درآمد آن به سرعت به طبقه متوسط منتقل ميشوند.
نکات تکمیلی
تغییرات اقتصادی دهه ۹۰ نشان میدهد ماهیت طبقات اجتماعی دستخوش تغییر شده است و طبقه متوسط که طبقهای پویا و جریانساز بوده، ریزش عمیقی پیدا کرده و روز به روز در حال کوچکتر شدن است.
تحولات طبقه متوسط در اقتصاد ایران نشان میدهد در دهه 90 اتفاقات مهمی به لحاظ رفاهی در جامعه رخ داده است که هم مقدار مطلق درآمدی کاهش قابل توجهی پیدا کرده و هم شاخصهای توزیع درآمد افت داشته است و اینکه توزیع درآمد به سمت نامطلوب شدن در حرکت است.
در صورتی که دو دهک کم درآمد و پردرآمد را در دو طرف قرار دهیم و ۶ دهک میانی را متوسط در نظر بگیریم در فضای جمعیتی این دهکها طبقه متوسط تعریف میشود. روشهای هزینهای نشان میدهد که اندازه طبقه متوسط از دهه ۹۰ به بعد کاهش پیدا کرده است و پس از یک مسیر صعودی مجددا با افت مواجه شده است.
سهم جمعیتی سه گروه درآمدی در حدفاصل سالهای ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۸ نشان میدهد که قشر پردرآمد و متوسط در حال بزرگتر شدن است و قشر کم درآمد در حال کوچکتر شدن، که این وضعیت در روند بهبود جامعه به نسبت خوب است. طی سالهای ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۰ و در بازه زمانی که یارانه را به صورت مستقیم به مردم میدادند آمارهای بودجه خانوار دارای تغییراتی شد که هر چند کاهش بخش فقیر جامعه به صورت مختصر شکل گرفت، اما جابهجاییها بیشتر بین طبقه فقر و متوسط در جامعه رخ داد.
از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۲ از قشر پردرآمد کم شد، اما قشر متوسط چندان تغییری نداشت و جابهجاییها بیشتر از قشر پردرآمد به کم درآمد رخ داد و قاعدتا پردرآمدها به متوسط تبدیل شدند و از متوسط به فقیر سقوط کردند. از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ تغییرات بسیار جزیی در قشر کم درآمد ایجاد شد و قشر متوسط کوچکتر شد و قشر پردرآمد شرایط بهتری پیدا کرد و در فاصله سالهای ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۹ تغییرات نامطلوب و بزرگی مشاهده میشود که این نوع از تغییر را در دورههای قبلی از جهت مقدار و تغییر نمیبینیم، زیرا قشر پردرآمد به متوسط و قشر متوسط به کم درآمد سرریز شده است.
این اتفاق در ۱۰ سال اخیر رخ نداده، بلکه به یک دوره زمانی بزرگ مرتبط است، اما در سالهای اخیر بیشتر دیده شده و سرعت آن بالا رفته است.