تحلیل خبر| پای ناترازی گاز به تابستان رسید

علت اهمیت و بد بودن

ناترازی شدید در فصل زمستان : اگر این روند ادامه پیدا کند و ناترازی گاز تشدید شود، در فصل سرما ناترازی شدید تر خواهد شد و به تبع قطعی گاز را به دنبال خواهد داشت.
عدم النفع برای صنایع : در فصل سرد الگوی مصرف حامل‌های انرژی به‌ویژه در بخش خانگی بالا می‌رود که موجب قطع گاز صنایع و تحمیل عدم‌النفع به کشور می‌شود.

نکات تکمیلی

طبق گزارشات روز جمعه، برق حرارتی با افت 6 درصدی گاز تامین شده برای نیروگاه‌ها در سال 1403نسبت به سال گذشته، ناترازی گاز وسعت گرفت و به تابستان کشیده شد. در تابستان امسال نیروگاه های حرارتی با مشکل کمبود گاز مواجه بودند و سر جمع گاز تامین شده برای نیروگاه ها 6 درصد کاهش یافت، که با همین مقدار افت گاز می توان برق شهری 1.5 میلیون نفری را تامین کرد. در زمستان 1401 به دلیل کمبود گاز، علاوه بر نیروگاه ها و پتروشیمی ها حتی خانه های مسکونی نیز بی‌گاز شدند.
به طور کلی ناترازی حامل های انرژی مانند گاز، بنزین، گازوئیل و برق در کشور به مرحله حادی رسیده و اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار داده است؛ این ناترازی ریشه در نابرابری در تولید و عرضه از یک سو و تقاضا و مصرف از سوی دیگر دارد. در حالی که این نگرانی ناترازی در مورد گاز بیشتر بروز می‌کند، زیرا بالغ ‌بر ۷۲ درصد از سهم انرژی مصرفی از حامل‌های انرژی در کشور مربوط به مصرف گاز است.
در سال ۱۴۰۲ حدود ۷۵۹ میلیون مترمکعب در روز گاز طبیعی تولید شده که پس از کسر فلر و سوخت پالایشگاه‌ها نهایتا ۷۳۰ میلیون مترمکعب گاز قابل مصرف باقی می‌ماند. در سال 1402 میزان مصرف گاز طبیعی کشور ۲۴۹ میلیارد مترمکعب بوده است؛ از مجموع این مقدار گاز مصرف‌شده، ۱۱۹ میلیارد مترمکعب سهم بخش خانگی، تجاری و صنایع غیر عمده، ۵۱ میلیارد مترمکعب سهم صنایع عمده و ۷۹ میلیارد مترمکعب گاز تخصیص‌یافته به نیروگاه‌ها بوده است.
باتوجه به اینکه حدود ۷۲% انرژی کشور توسط گاز طبیعی تأمین می‌شود اما «وابستگی شدید به عدم وجود جایگزین مناسب»، «افزایش مصرف غیربهینه»، «عدم افزایش ظرفیت تولید» و «نداشتن نگاه استراتژیک و توهم نامتناهی‌بودن این منابع» منجر به وقوع ناترازی در کشور شده است.
توسعه نیروگاه اتمی و تجدیدپذیر و ذغال سوز پاسخ کشورهایی توسعه‌یافته به مسئله انرژی و متنوع‌سازی سبد سوخت نیروگاه بوده است. به گفته مرکز پژوهش‌های مجلس در این شرایط افزایش سهم این نیروگاه‌ها می‌تواند فشار از گاز طبیعی را کم کرده و دامنه بحران گاز را در ایران محدود کند.