اقدامات دولت سیزدهم در راستای جبران ناترازی
یکی از اقدامات مثبتی که دولت سیزدهم انجام داده تا ناترازی انرژی در حوزه برق را جبران کند، روی آوردن به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر بوده است که ۱۳.۵ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر در حالت ساخت است. توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر راه‌حلی برای ناترازسی برق است که ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر از طی ۳ سال گذشته به ۳۴۷ مگاوات رسیده و ۱۳ هزارو ۵۰۰ مگاوات نیز در حال ساخت است که با بهره‌برداری آن‌ها سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید برق به ۱۵ درصد می‌رسد که از میانگین جهانی حال حاضر بیشتر خواهد شد(حدود ۱۱ درصد). پیش از این بیش از ۹۳ درصد سوخت نیروگاه‌ها و مولدهای برق از گازطبیعی بود که بااین توصیف، وابستگی به گاز طبیعی برای تولید برق کاهش یافته و به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت می‌کنیم.
طبق نمودار زیر برق دنیا اغلب از طریق زغال سنگ تامین خواهد شد که با روی آوردن کشورها به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر حدس زده می‌شود که این نسبت کمرنگ تر شده و درصد انرهای تجدیدپذیر افزایش خواهد داشت.
مصرف برق در ایران، جهان و خاورمیانه نمایانگر تفاوت‌های عمده در توسعه اقتصادی، زیرساخت‌های انرژی و سیاست‌های مدیریتی است. بررسی داده‌های موجود نشان می‌دهد که ایران به عنوان یکی از بزرگترین مصرف‌کنندگان برق در خاورمیانه، با چالش‌های جدی در زمینه ناترازی انرژی مواجه است. این مسئله در مقایسه با مصرف برق جهانی و منطقه‌ای نیازمند تحلیل دقیق‌تر و اتخاذ راهکارهای مناسب است.
مصرف برق در ایران:ایران با مصرف حدود ۳۰۵ میلیارد کیلووات ساعت برق در سال ۲۰۲۱، یکی از بزرگترین مصرف‌کنندگان برق در خاورمیانه است. رشد جمعیت، توسعه صنعتی و مصرف بی‌رویه به دلیل سیاست‌های یارانه‌ای از جمله عوامل اصلی افزایش مصرف برق در کشور هستند.
مصرف برق جهانی:مصرف برق جهانی در سال ۲۰۲۱ به حدود ۲۶,۸۲۳ میلیارد کیلووات ساعت رسیده است. کشورهای صنعتی مانند چین، ایالات متحده و هند بزرگترین مصرف‌کنندگان برق در جهان هستند. این کشورها با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و بهینه‌سازی مصرف انرژی تلاش می‌کنند تا مصرف برق را مدیریت کنند.
مصرف برق در خاورمیانه:مصرف برق در خاورمیانه با حدود ۱,۳۰۰ میلیارد کیلووات ساعت در سال ۲۰۲۱ نشان‌دهنده توسعه اقتصادی و رشد جمعیتی سریع در این منطقه است. عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز به عنوان بزرگترین مصرف‌کنندگان برق در خاورمیانه سهم قابل توجهی دارند.
۱. چالش‌های هدررفت انرژی و تکنولوژی‌های قدیمی:یکی از دلایل اصلی ناترازی برق در ایران، هدررفت انرژی به دلیل ناکارآمدی در تولید، انتقال و توزیع برق است. شبکه‌های انتقال قدیمی و نیروگاه‌های با بهره‌وری پایین باعث تلفات انرژی زیادی می‌شوند.استفاده از تکنولوژی‌های قدیمی و منسوخ در نیروگاه‌ها و زیرساخت‌های برق، بهره‌وری پایین و هزینه‌های نگهداری بالا را به همراه دارد. نوسازی و به‌روزرسانی این تکنولوژی‌ها می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.
۲. مصرف بی‌رویه و سیاست‌های یارانه‌ای:سیاست‌های یارانه‌ای در ایران باعث پایین بودن قیمت برق و در نتیجه مصرف بی‌رویه و غیرمسئولانه شده است. اصلاح این سیاست‌ها و ترویج فرهنگ مصرف بهینه می‌تواند به کاهش ناترازی برق کمک کند.
۳. سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر:با وجود پتانسیل بالای ایران در منابع انرژی تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی، توسعه این منابع با کندی پیش می‌رود. سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها می‌تواند به تنوع‌بخشی به منابع انرژی و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی کمک کند.
۴. مقایسه با جهان و خاورمیانه:در مقایسه با مصرف جهانی، ایران با وجود منابع عظیم انرژی فسیلی و پتانسیل بالا در انرژی‌های تجدیدپذیر، همچنان در مدیریت بهینه منابع انرژی با چالش‌های جدی روبرو است.
کشورهای خاورمیانه نیز با مشکلات مشابهی مواجه‌اند، اما با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و فناوری‌های نوین تلاش می‌کنند تا مصرف برق را بهینه کنند و به پایداری انرژی دست یابند.
نوسازی زیرساخت‌ها و به‌روزرسانی تکنولوژی‌ها:سرمایه‌گذاری در نوسازی شبکه‌های انتقال و توزیع برق و به‌روزرسانی نیروگاه‌ها با تکنولوژی‌های نوین می‌تواند بهره‌وری انرژی را افزایش دهد و تلفات انرژی را کاهش دهد.
اصلاح سیاست‌های یارانه‌ای:اصلاح سیاست‌های یارانه‌ای و ترویج فرهنگ مصرف بهینه برق می‌تواند به کاهش مصرف بی‌رویه و ناترازی برق کمک کند.
توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر:تسریع در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها می‌تواند به تنوع‌بخشی به منابع انرژی و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی کمک کند.
بهبود مدیریت انرژی:استفاده از سیستم‌های مدیریت هوشمند انرژی و اجرای برنامه‌های آموزشی برای افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت مصرف بهینه انرژی می‌تواند به بهبود وضعیت ناترازی برق کمک کند.
با اجرای این راهکارها، ایران می‌تواند به تعادل پایدار در عرضه و تقاضای برق دست یابد و توسعه اقتصادی و زیست‌محیطی پایدار را تضمین کند.
